STRESZCZENIE
Związki tributylocyny (IV) (TBT) są substancjami lipofilnymi o niskich pręŜnościach par, stosowanymi jako biocydy, środki dezynfekujące, konserwanty drewna oraz dodatki do bawełnianych wyrobów tekstylnych, farb i papieru. Ostre zatrucia TBT u ludzi manifestowały się zmianami czynnościowymi wątroby, hipoglikemią, cukromoczem i zaburzeniami czynności układu oddechowego, podobnymi do dychawicy oskrzelowej. U zwierząt związki te wywierały działanie immunotoksyczne, neurotoksyczne, hepatotoksyczne, nefrotoksyczne, hematotoksyczne oraz drażniące. Nie wykazano działania mutagennego, genotoksycznego i rakotwórczego tych związków. Natomiast stwierdzono gonadotoksyczne, embriotoksyczne i fetotoksyczne działanie TBT. W pracy omówiono aktualne poglądy na temat mechanizmów toksycznego działania TBT. Istniejące dane wskazują, że TBT stanowią potencjalne zagrożenie dla zdrowia człowieka.

ABSTRACT
Tributylotin (TBT) compounds are lipophilic substances having low vapour preasure TBT have been used as an active ingredient in molluscicides, antifoulants and wood preservatives, disinfectants and as biocidesused in cooling systems, pulp and paper mills, leather processing, and textile mills. TBT acute poisoning in humans were manifested by hepatic functional changes, hypoglycemia, glycosuria, and respiratory system disturbances, similar to asthma. In experimental animals these compounds exerted mainly immunosuppressive, endocrinopathic, neurotoxic, hepatotoxic, nephrotoxic, and skin and eye irritative effects. Mutagenic, genotoxic and carcinogenic activity of TBT have not been confirmed. However, gonadotoxic, embryotoxic, fetotoxic, and developmental effects were observed. In this article the actual views on the mechanisms of TBT toxic effects have been described. In conclusion, TBT may be a potential hazardous to human health.