ABSTRACT
Introduction. Appropriate diet and physical activity are vital determinants of psychophysical development in children and adolescents.
Objective. The aim of the study was to analyse an association between dietary habits and physical activity levels of adolescents from post-grammar schools.
Material and methods. The study included 110 girls and 65 boys between 16 and 19 years of age from two post-grammar schools in Biała Podlaska in Poland. They were subjected to a diagnostic survey providing information on their diet (number of meals a day, their regularity, frequency of bread, dairy, meat, fish, sweet, fruit, vegetable and fast food consumption, preferred ways of food processing). Physical activity levels were determined with the International Physical Activity Questionnaire – Short Form (IPAQ-SF). Based on these data, the respondents were stratified to high, moderate and low physical activity groups. Due to small number of participants presenting with low physical activity levels, we did not include this group in further analyses. The significance of differences in the dietary habits of adolescents presenting with high and moderate physical activity levels was verified with the χ2 test.
Results. Most girls and boys presented with high levels of physical activity. However, we did not find an evident relationship between dietary habits and physical activity levels. Girls from high and moderate physical activity groups differed solely in terms of the number of daily meals, frequency of meat and sweet consumption, and significant intergroup differences observed among boys pertained to the frequencies of whole-wheat bread, meat and fast food consumption. The abovementioned food products were consumed more often by girls and boys presenting with high physical activity levels.
Conclusions. The dietary mistakes observed in physically active adolescents from post-secondary schools justify intensification of their dietary education programs.
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Prawidłowe odżywianie i aktywność fizyczna to podstawowe czynniki wpływające na rozwój psychofizyczny dzieci i młodzieży.
Cel. Celem pracy była ocena sposobu odżywiania się młodzieży szkół ponadgimnazjalnych w zależności od poziomu aktywności fizycznej.
Materiał i metody. Badaniami objęto 110 dziewcząt i 65 chłopców w wieku 16-19 lat z dwóch szkół ponadgimnazjalnych w Białej Podlaskiej. Wśród młodzieży przeprowadzono sondaż diagnostyczny, który dostarczył informacji o sposobie odżywiania się badanych (liczbie i regularności spożywania posiłków, częstości spożycia pieczywa, produktów mlecznych, mięsa, ryb, słodyczy, owoców i warzyw, żywności typu „fast food” i sposobu obróbki kulinarnej). Aktywność fizyczną oceniono poprzez zastosowanie Międzynarodowego Kwestionariusza Aktywności Fizycznej IPAQ (forma krótka). Umożliwiło to podział dziewcząt i chłopców na grupy o dużej, średniej i małej aktywności fizycznej. Ze względu na małą liczebność badanych o małej aktywności fizycznej wyniki tych osób nie były poddawane dalszym analizom. Istotność statystyczną różnic w sposobie odżywiania się młodzieży o dużej i średniej aktywności fizycznej oceniono testem χ2.
Wyniki. Większość badanych dziewcząt i chłopców charakteryzowała się dużą aktywnością fizyczną. Nie można natomiast jednoznacznie stwierdzić, że występuje zależność pomiędzy sposobem odżywiania a poziomem aktywności fizycznej. U dziewcząt istotność statystyczna różnic pomiędzy grupą o dużej i średniej aktywności fizycznej wystąpiła tylko w przypadku: liczby spożywanych posiłków, częstości spożywania mięsa i słodyczy; u chłopców natomiast w częstości spożywania pieczywa razowego, mięsa i żywności typu „fast food”. U dziewcząt, jak i u chłopców, częstsze spożywanie produktów z wyżej wymienionych grup wystąpiło u badanych o dużej aktywności fizycznej.
Wnioski. Stwierdzone nieprawidłowości w sposobie odżywiania się, przy dużej aktywności fizycznej młodzieży ponadgimnazjalnej, wskazują na potrzebę zwiększenia edukacji żywieniowej badanych dziewcząt i chłopców.