ABSTRACT
Background. It is believed that buckwheat can be used as a functional food ingredient in the prevention and treatment of diet-related diseases, e.g., atherosclerosis, hypertension, obesity, constipation and cancers. The use of buckwheat protein preparations in the diet for experimental animals had a significant effect on the reduction of cholesterol level in their blood serum, liver and gall bladder, and additionally inhibited the formation of gall stones as a result of changes in cholesterol metabolism. Buckwheat protein extracts have additionally been shown to reduce the level of LDL and VLDL fractions.  
Objective. The aim of this study was to evaluate the effects of different products from ground buckwheat nuts (flour, meal and bran) and bread with their addition applied in balanced diets on selected biochemical blood markers in Wistar rats.  
Material and Methods. The study was conducted with 64 male Wistar rats. Animals received a semi-synthetic diet AIN 93M with 20% addition of buckwheat flour, meal or bran and containing 20% rye-buckwheat bread made with 35% buck­wheat flour, meal or bran, respectively. The animals were fed the experimental diets for 4 weeks. Whole blood was used to measure hematocrit and hemoglobin concentrations. The contents of glucose, total cholesterol, LDL, HDL, and triglycerides were determined in the blood serum using BioSystem biochemical tests.  
Results. There was no significant effect of 20% addition of ground buckwheat products (buckwheat flour, meal and bran) or bread with their addition to balanced diets on hematocrit, hemoglobin concentration in the blood or the concentration of glucose in the blood serum of experimental animals. The study showed a statistically significant beneficial effect of dietary addition of buckwheat or rye-buckwheat bread on the reduction of total cholesterol, LDL cholesterol, and triglycerides (TGC) in the blood serum of rats.  
Conclusions. A statistically significant decrease was demonstrated in LDL cholesterol and triglycerides in the blood serum of animals fed diets with 20% addition of ground buckwheat products (buckwheat flour, meal and bran) and rye-buckwheat bread containing these products.  
STRESZCZENIE  
Wprowadzenie. Uważa się, że gryka może znaleźć zastosowanie, jako składnik żywności funkcjonalnej w prewencji i leczeniu chorób dietozależnych, m.in. miażdżycy, nadciśnienia, otyłości, zaparć, a także chorób nowotworowych. Zastosowanie prepa­ratów z gryki w diecie zwierząt doświadczalnych w znaczący sposób wpływa na obniżenie stężenia cholesterolu w surowicy krwi, wątrobie oraz woreczku żółciowym, a ponadto hamuje powstawanie kamieni żółciowych na skutek zmiany metabolizmu cholesterolu. Wykazano, że produkty z gryki obniżają poziom frakcji cholesterolu LDL i VLDL.  
Cel. Celem niniejszych badań była ocena wpływu rożnych produktów przemiału orzeszków gryki (mąki, śruty i otrąb) oraz pieczywa z ich udziałem, dodawanych do diet zbilansowanych, na wybrane wskaźniki biochemiczne krwi (hematokryt, stężenie hemoglobiny we krwi oraz stężenie glukozy, cholesterolu całkowitego, cholesterolu HDL i LDL oraz triglicerydów w surowicy krwi) u szczurów rasy Wistar.  
Materiał i metody. Badania prowadzono z udziałem 64 samców szczurów rasy Wistar. Zwierzęta otrzymywały diety AIN 93M zmodyfikowane z 20% dodatkiem odpowiednio - mąki, śruty lub otrąb gryczanych oraz z 20% dodatkiem pieczywa żytnio-gryczanego odpowiednio z 35% udziałem mąki, śruty lub otrąb gryczanych. Zwierzęta karmiono dietami doświad­ czalnymi przez 4 tygodnie. W krwi pełnej oznaczano: wskaźnik hematokrytu i stężenie hemoglobiny. Zawartość glukozy, cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL, HDL i triglicerydów oznaczano w surowicy krwi.  
Wyniki. Nie wykazano istotnego wpływu 20% dodatku produktów przemiału orzeszków gryki (mąki, śruty i otrąb grycza­nych) oraz pieczywa z ich udziałem do diet zbilansowanych na wartości hematokrytu, stężenie hemoglobiny we krwi oraz stężenie glukozy w surowicy krwi badanych zwierząt doświadczalnych. Wykazano statystycznie istotny korzystny wpływ dodatku gryki lub pieczywa żytnio – gryczanego na obniżenie zawartości cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL oraz triglicerydów (TGC) w surowicy krwi.  
Wnioski. Stwierdzono statystycznie istotne obniżenie stężenia cholesterolu LDL oraz triglicerydów w surowicy krwi zwie­rząt, karmionych dietami z 20% dodatkiem produktów przemiału orzeszków gryki (mąki, śruty i otrąb gryczanych) oraz pieczywa żytnio - gryczanego z ich udziałem.