STRESZCZENIE

Wprowadzenie. Wraz z wiekiem postępują zmiany w strukturze i funkcjonowaniu organizmu. Sposób odżywiania się również podlega nieustannym modyfikacjom. Nawyki żywieniowe mogą wpływać korzystnie lub też niekorzystnie na przebieg procesów starzenia oraz funkcjonowanie poszczególnych tkanek, narządów i całego organizmu. 
Cel badań. Celem badań była ocena nawyków i preferencji żywieniowych osób dorosłych w różnych grupach wiekowych. W badanych grupach analizie poddano także wskaźnik masy ciała (BMI) oraz zawartość tkanki tłuszczowej. 
Materiał i metody. Zbadano 237 osób (133 kobiety i 104 mężczyzn, w wieku 18-79 lat). Uczestnicy badania wypełnili kwestionariusz częstości spożycia oraz kwestionariusz preferencji żywieniowych. Wykonane zostały pomiary antropometryczne (wzrost, masa ciała), wskaźnik BMI, pomiar zawartości tkanki tłuszczowej (BIA). Do analizy statystycznej wykorzystano metodę korelacji porządku rang Spearmana i nieparametryczny test ANOVA rang Kruskala-Wallisa. 
Wyniki. Wraz z wiekiem zmniejszała się częstość spożycia mleka (p<0,05) oraz serów żółtych (p<0,05) a wzrastało spożycie serów twarogowych (p<0,05). Wzrastała również częstość spożycia podrobów (p<0,05), soli kuchennej (p<0,05) oraz kawy (p<0,05). Z wiekiem badani preferowali zarówno tłuszcze zwierzęce (p<0,05) jak i roślinne (p<0,05). Zdecydowanie zmniejszała się częstość spożycia masła (p<0,05), a wzrastała olejów roślinnych (p<0,05). Zaobserwowano zmniejszenie spożycia ryżu brązowego (p<0,05), makaronów razowych (p<0,05) i płatków owsianych (p<0,05). Wzrastało spożycie kasz (p<0,05) i ziemniaków (p<0,05), natomiast zmniejszała się chęć (p<0,05) i częstość spożywania (p<0,05) orzechów/ migdałów, wzrastało spożycie owoców (p<0,05). Z wiekiem zwiększeniu ulegał wskaźnik masy ciała (p<0,05, R=0,39) oraz procentowa zawartość tkanki tłuszczowej (p<0,05, R= 0,31). 
Wnioski. Preferencje smakowe oraz nawyki żywieniowe różniły się w zależności od wieku i mogą stanowić jeden z elementów wpływających na wzrost BMI, wzrost zawartości tkanki tłuszczowej, ubytek masy kostnej oraz wzrost ryzyka wystąpienia zaburzeń metabolicznych. Zaobserwowane zmiany w nawykach żywieniowych mogą przyczyniać się do rozwoju zaburzeń gospodarki lipidowej, węglowodanowej i wzrostu ciśnienia tętniczego krwi, zwłaszcza przy współistniejącej nadwadze i otyłości.

ABSTRACT
Background. Changes in the structure and functioning of the body occur with age. Also nutrition is continually modified. Eating habits may affect favorably or unfavorably on the process of aging and the functioning of various tissues, organs and the whole body.
Objectives. The purpose of the study was to evaluate dietary habits and food preferences of patients in different age groups. In the studied groups also body mass index (BMI) and body fat content were analyzed. 
Material and method. 237 people (133 women and 104 men, age 18-79 years) were examined. The participants completed questionnaires of the frequency of food consumption and food preferences. The height, weight, body mass index (BMI), the percentage of body fat (BIA) were also measured. For statistical analysis the assessment of correlation Spearman’s rank order and nonparametric ANOVA rank Kruskal-Wallis were used. 
Results. With age, the frequency of milk (p<0,05) and cheese (p<0,05) consumption decreased whereas consumption of cottage cheese increased (p<0,05). Increased consumption of offal (p<0,05), salt (p<0,05) and coffee (p<0,05) was also noted. With age, the respondents preferred animal fats (p<0,05) and vegetable fats (p<0,05). The frequency of butter consumption decreased (p<0,05) and consumption of vegetable fats increased (p<0,05). The consumption of brown rice (p<0,05), whole wheat pasta (p<0,05) and cereals (p<0,05) was reduced whereas the consumption of groats (p<0,05) potatos (p<0,05) and fruits (p<0,05) increased. The decreased desire (p<0,05) and frequency of nuts / almonds consumption (p<0,05) were noted. With age, the BMI and percentage of body fat were increasing (p<0,05, R=0,39, p<0,05, R= 0,31, respectively). 
Conclusions. Taste preferences and dietary habits vary depending on age and may be one of the elements affecting the increase in BMI, body fat content, bone mass loss and increased risk of metabolic disorders. The observed changes in dietary habits can contribute to the development of dyslipidemia, glucose dysmetabolism and arterial hypertension, especially in the presence of overweight and obesity.