ABSTRACT

Background. Macrofungal β-glucans are mainly represented by compounds with β-1,3- and β-1,6 glycosidic bonds. They
have been shown to have immunomodulatory, anticancer, and antioxidant properties. Although there are many reports on
the bioactivity and structure of fungal glucans, studies on the quantitative assessment of these compounds are sparse.
Objective. The aim of the study was to determine total β-glucans and 1,3-1,6-β-D-glucan contents in selected species
of wild-growing edible Polish mushrooms.
Material and methods. Eight species of wild-growing edible mushrooms Boletus pinophilus, Hydnum repandum,
Craterellus cornucopioides, Suillus variegatus, Suillus granulatus, Gyroporus cyanescens, Tricholomopsis rutilans,
and Auricularia auricula-judae and one species of cultivated mushroom for comparison purposes Agaricus bisporus,
were analyzed. Quantitative analysis of 1,3-1,6-β-D-glucans was done using a colorimetric method in accordance
with Nitschke et al.
Result. Mean total β-glucan content varied from 13.5 g/100 g dry mass in A. bisporus (portobello variety) to 40.9
g/100 g dry mass in T. rutilans. Mean 1,3-1,6-β-D-glucan content in the analyzed fruiting bodies ranged from 3.9
g/100 g dry mass in Agaricus bisporus (cremini) to 16.8 g/100 g dry mass in Auricularia auricula-judae (wood
ear). The following mushrooms demonstrated the greatest percentage of 1,3-1,6-β-D-glucan contents in relation to
the total β-glucan content: Gyroporus cyanescens (54%), Suillus granulatus (49.8%), Auricularia auricula-judae
(47.9%), and Suillus variegatus (40.6%).
Conclusions. Among the analyzed species, wild-growing mushrooms had a generally higher average 1,3-1,6-β-Dglucan
content compared with cultivated mushrooms such as A. bisporus. The highest average content of these
polysaccharides was observed in medicinal mushroom Auricularia auricula-judae. Comparable 1,3-1,6-β-D-glucan
content, in relation to this mushroom species, was found in Gyroporus cyanescens, Suillus granulatus and Suillus
variegatus, which points to the possibility of the use of these species of mushrooms as medicinal foods.

STRESZCZENIE

Wprowadzenie. β-glukany grzybów wielkoowocnikowych występują głównie w postaci związków o wiązaniach
β-1,3 oraz β-1,6 glikozydowych. Wykazano, że posiadają one właściwości immunomodulacyjne, przeciwnowotworowe
i przeciwutleniające. Pomimo, że istnieje wiele doniesień na temat bioaktywności i struktury glukanów grzybowych,
badania dotyczące ilościowej oceny tych związków są rzadkie.
Cel. Celem badań była ocena i oznaczenie całkowitej zawartości β-glukanów oraz 1,3-1,6-β-D-glukanów w wybranych
jadalnych gatunkach polskich grzybów dziko rosnących.
Materiał i metody. Przebadano osiem gatunków grzybów jadalnych dziko rosnących: borowika sosnowego (Boletus
pinophilus), kolczaka obłączastego (Hydnum repandum) lejkowca dętego (Craterellus cornucopioides) maślaka
pstrego (Suillus variegatus) maślaka ziarnistego (Suillus granulatus) piaskowca modrzaka (Gyroporus cyanescens),
rycerzyka czerwonozłotego (Tricholomopsis rutilans) i uszka bzowego (Auricularia auricula-judae) oraz jeden
uprawny – pieczarkę dwuzarodnikową (Agaricus bisporus) w celach porównawczych. Ilościową ocenę 1,3-1,6-β-Dglukanów
przeprowadzono metodą kolorymetryczną według Nitschke i wsp.
Wyniki. Średnia całkowita zawartość β-glukanów wahała się od 13,5 g/100 g suchej masy w pieczarce dwuzarodnikowej
(A. bisporus, odmiany portobello) do 40,9 g/100 g suchej masy w rycerzyku czerwonozłotym (T. rutilans).
Średnia zawartość 1,3-1,6-β-D-glukanów w analizowanych owocnikach grzybów wynosiła od 3.9 g/100 g s.m.
w pieczarce dwuzarodnikowej (A. bisporus odmiany cremini) do 16,8 g /100 g s.m. w uszaku bzowym (Auricularia
auricula-judae). Największy udział 1,3-1,6-β-D-glukanów w stosunku do całkowitej zawartości β-glukanów wykazywały następujące gatunki grzybów: piaskowiec modrzak (Gyroporus cyanescens) (54%), maślak ziarnisty (Suillus
granulatus) (49,8%), uszak bzowy (Auricularia auricula-judae) (47,9%) oraz maślak pstry (Suillus variegatus)
(40,6%).
Wnioski. Pośród analizowanych grzybów, gatunki dziko rosnące charakteryzowały się wyższą średnią zawartością
1,3-1,6-β-D-glukanów w porównaniu do uprawnych – pieczarki dwuzarodnikowej (A. bisporus). Najwyższą średnią
zawartość tych polisacharydów stwierdzono w owocnikach grzybów leczniczych – uszak bzowy (Auricularia auricula-
judae). Porównywalną zawartość 1,3-1,6-β-D-glukanów, w stosunku do uszaka bzowego, stwierdzono w owocnikach
piaskowca modrzaka, maślaka ziarnistego oraz maślaka pstrego, co wskazuje na możliwość wykorzystania
tych gatunków grzybów jako żywności funkcjonalnej.