ABSTRACT
Background. The use of pesticide leads to the increase in quantity and quality of yields, but may also result in presence of toxic contaminants in food products.
Objective. The aim of this study was to evaluate presence of pesticide residues in raw agricultural products from the south-eastern region of Poland, to verify their compliance with the maximum residue levels’ (MRLs) as specified in the EU regulations concerning products present in the market, and to assess the acute risk related to consumption of these products.
Material and Methods. Samples of raw agricultural products were obtained from production farms as a part of an official premarket monitoring of pesticide residues conducted on behalf of the Ministry of Agriculture and Rural Development, implemented in cooperation with the regional Inspectorates of Plant Health and Seed Inspection. The scheduled tests covered determination of 243 chemicals included in residue definitions for purposes of pesticide residues monitoring in or on food of plant origin (229 pesticides).
Results. In 2015, a total of 328 samples of raw commodities collected from the south-eastern region of Poland were analysed for the presence of pesticide residues. Pesticide residues were detected in 84 samples (25.6%), while in 7 samples (2.1%) they exceeded MRLs. Violations of MRLs concerned 2 samples of Peking Cabbage, 3 samples of dill, 1 sample of raspberry and 1 sample of spinach. The pesticide residues were most often found in: fruit (38.3% of all fruit samples), herbs (35.3%) and vegetables (20.0%). The assessed acute exposure did not exceed the 100% acute reference dose (ARfD) in any sample.
Conclusions. Monitoring of pesticide residues in the agricultural crops prevents penetration of products with MRLs exceeded or containing unacceptable pesticide residues into the market, thus protecting consumers’ health.

STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Stosowanie pestycydów prowadzi do wzrostu ilości i jakości plonów, ale może skutkować występowaniem szkodliwych zanieczyszczeń w żywności.
Cel. Celem badań była ocena występowania pozostałości pestycydów w produktach rolnych pochodzących z południowowschodniej Polski w odniesieniu do najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości (NDP) określonych w rozporządzeniu UE dla produktów obecnych na rynku oraz oszacowanie ostrego ryzyka związanego ze spożyciem tych produktów.
Materiał i metody. Próbki produktów rolnych zostały pobrane z gospodarstw produkcyjnych w ramach urzędowej kontroli pozostałości pestycydów w produkcji pierwotnej, prowadzonej na zlecenie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, realizowanej we współpracy z wojewódzkimi Inspektoratami Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Program kontroli obejmował oznaczenie 243 substancji chemicznych ujętych w definicji pozostałości do celów monitorowania pozostałości pestycydów w żywności pochodzenia roślinnego (229 pestycydów).
Wyniki. W 2015 roku wykonano analizy 328 próbek płodów rolnych na obecność pozostałości pestycydów. Pozostałości tych substancji wykryto w 84 próbkach (25,6%), przy czym w 7 próbkach (2,1%) przekroczyły one poziom NDP. Przekroczenia dotyczyły 2 próbek kapusty pekińskiej, 3 próbek kopru ogrodowego, 1 próbki malin oraz 1 próbki szpinaku. Najczęściej pozostałości stwierdzano w próbkach owoców (38,3% wszystkich próbek owoców), ziół (35,3%) i warzyw (20,0%). Dla żadnej z próbek, oszacowane ostre narażenie nie przekroczyło wartości 100% ostrej dawki referencyjnej – ARfD.
Wnioski. Kontrola pozostałości pestycydów w produktach rolnych zapobiega wprowadzaniu na rynek produktów zawierających pozostałości powyżej NDP lub zawierających substancje niedozwolone, a tym samym chroni zdrowie konsumentów.