STRESZCZENIE
Obowiązujące w Polsce najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) baru w naturalnych wodach mineralnych, naturalnych wodach źródlanych oraz wodach stołowych wynosi 1 mg/l, podczas gdy NDS tego pierwiastka w naturalnych wodach leczniczych przeznaczonych do kuracji pitnych i inhalacji wynoszą odpowiednio 1,0 i 10,0 mg/l, przy czym wymagania te odnoszą się do kuracji trwających powyżej 1 miesiąca. Ww. wartości NDS baru w spożywanych wodach zostały wyznaczone z uwzględnieniem aktualnych kryteriów Światowej Organizacji Zdrowia WHO, określających wytyczną dotyczącą najwyższego dopuszczalnego stężenia tego pierwiastka w wodzie przeznaczonej do spożycia na poziomie 0,7 mg/l. W pracy przedstawiono opracowaną i zwalidowaną metodę oznaczania baru techniką optycznej spektrometrii emisyjnej ze wzbudzeniem w plazmie indukcyjnie sprzężonej, którą zastosowano do oznaczeń tego pierwiastka w 45 naturalnych wodach leczniczych pobranych z ujęć znajdujących się na terenach 24 gmin uzdrowiskowych z obszaru całej Polski. Oznaczone stężenia baru zawierały się w zakresie 0,0036 - 24,0 mg/l. Do kuracji pitnych, inhalacji i kąpieli stosowane są wody o stężeniach baru odpowiednio z zakresów: 0,0036 - 0,073 mg/l, 0,0036 - 1,31 mg/l i 0,0036 - 24,0 mg/l (niektóre z analizowanych wód stosowane są jednocześnie do kuracji pitnych, inhalacji i kąpieli). W jedenastu analizowanych wodach zawartość baru była wyższa niż 1 mg/l, lecz wody te zostały głównie dopuszczone do kontaktu zewnętrznego (kąpieli) i w dwóch przypadkach do zabiegów inhalacyjnych (stężenia baru - 1,08 mg/l i 1,31 mg/l). Sposób kwalifikacji wód do odpowiednich zabiegów oparty m.in. na wynikach oznaczeń baru jest adekwatny do wymagań przedstawionych w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 13 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości.

ABSTRACT
 Maximum admissible concentration level (MACL) of barium in natural mineral waters, natural spring waters and potable waters was set at the level of 1 mg/l, while MACL of this element in natural curative waters intended for drinking therapies and inhalations were set at the levels of 1.0 mg/l and 10.0 mg/l, respectively. Those requirements were related to therapies which are applied longer than one month. Above mentioned maximum admissible concentration levels of barium in consumed waters were established after taking into account actual criteria of World Health Organization which determined the guidelines value for this element in water intended for human consumption at the level of 0.7 mg/l. In this work developed and validated method of determination of barium by inductively coupled plasma emission spectrometry technique was applied for determination of this element in 45 natural curative waters sampled from 24 spa districts situated on the area of Poland. Concentrations of barium determined were in the range from 0.0036 mg/l to 24.0 mg/l. Natural curative waters characterized by concentrations of barium in the ranges of: 0.0036 - 0.073 mg/l, 0.0036 - 1.31 mg/l and 0.0036 - 24.0 mg/l, were applied to drinking therapy, inhalations and balneotherapy, respectively (some of waters analyzed were simultaneously applied to drinking therapy, inhalations and balneotherapy). In the cases of 11 natural curative waters exceeding limit of 1 mg/l were observed, however they were classified mainly as waters applied to balneotherapy and in two cases to inhalation therapies (concentrations of barium - 1.08 mg/l and 1.31 mg/l). The procedure of classification of curative waters for adequate therapies based among other things on barium concentrations meets requirements of the Decree of Minister of Health from 13 April 2006 on the range of studies indispensable for establishing medicinal properties of natural curative materials and curative properties of climate, criteria of their assessment and a specimen of certificate confirmed those properties .