STRESZCZENIE

Wprowadzenie. Okres młodzieńczy jest czasem dynamicznego wzrostu oraz rozwoju organizmu. W czasie wzrostu i dojrzewania zachodzą intensywne przemiany w organizmie, a tym samym zwiększa się zapotrzebowanie na energię i składniki pokarmowe w tym składniki mineralne. 
Cel. Celem podjętych badań była ocena pobrania sodu, potasu, wapnia, fosforu, magnezu, żelaza, cynku, miedzi i manganu z całodziennych racji pokarmowych przez dzieci w wieku 10–12 lat. 
Materiał i metody. Ocenę sposobu żywienia przeprowadzono metodą wywiadu żywieniowego z ostatnich 24 godzin, wiosną oraz jesienią 2006 w losowo wybranych Szkołach Podstawowych w Krakowie i Skawinie. Zawartość składników mineralnych (Na, K, Ca, P, Mg, Fe, Zn, Cu, Mn) spożywanych przez respondentów z racjami pokarmowymi oraz realizację norm oszacowano przy użyciu programu komputerowego „DIETA 2.0”. 
Wyniki. Podaż składników mineralnych w racjach pokarmowych badanej populacji na ogół nie pozwalała na pokrycie zapotrzebowania. Deficytowymi makroelementami były wapń i magnez, natomiast mikroelementami - miedź, cynk oraz żelazo. Niedostateczna podaż wapnia, przy jednoczesnym pełnym pokryciu zapotrzebowania na fosfor, skutkowała niewłaściwym ich stosunkiem w diecie (0,62 przy zalecanym, wynoszącym 1). Spożycie manganu i potasu w pełni pokrywało zapotrzebowanie, natomiast sód i sól kuchenna pobierane były w nadmiarze. 
Wnioski. Stwierdzone nieprawidłowości w pobraniu składników mineralnych przez dzieci mogą zwiększać ryzyko rozwoju, chorób dietozależnych w wieku dojrzałym.

ABSTRACT
 
Background. Adolescence is a time of rapid growth and development of the organism. During intense growth and maturation changes taking place in the body, it cost higher demand for energy and nutrients including minerals. 
Objective. The aim of this study was to assess the intake of sodium, potassium, calcium, phosphorus, magnesium, iron, zinc, copper and manganese with daily diets by children aged 10-12 years. 
Materials and methods. Assessment of intake of mineral compounds from daily diets was conduced with using 24 hours recall. Data were collected in spring and autumn of 2006 in randomly selected primary schools in Krakow and Skawina. Average intake of minerals (Na, K, Ca, P, Mg, Fe, Zn, Cu, Mn) with daily diets by respondents and the meeting of requirements was estimated with using the computer softwere Diet 2. 
Results. In almost all cases intake of minerals with daily diets did not meet requirements. Daily dies of children did not met requirements for major minerals i.e. calcium and magnese, and for trace minerals copper, zinc, iron. Insufficient intake of calcium, while fully covering the demand for phosphorus, resulted in improper ratio these minerals in the diet (0.62 at the recommended, of 1). Intake of manganese and potassium fully covered demand, while the sodium and salt were taken in excess. 
Conclusions. To low intake of minerals compounds by children may increase the risk of development of diet non-communicable diseases.