ABSTRACT
Human breast milk due to its unique composition and the ability to adapt to the needs of the infant, is referred to as the "gold standard". Exclusive breastfeeding is recommended for the first 6 months of a inflant's life. The composition of breast milk and its metabolites is not constant and varies depending on the influence of various factors. Its analysis allows for rational management of infant nutrition. Intermediate and final metabolites of human milk are formed as a result of various metabolic processes in the mammary gland, and their role and the influence of various factors on them are not fully determined in the context of the proper development of infants. Metabolomic studies can be used to identify intermediate and terminal metabolites in breast milk. The aim of the study was to review the current literature on the variability of human milk metabolome depending on factors such as gestational age, lactation stage and mother's diet.
A review of current research shows that the composition of human milk metabolome varies depending on various factors. Better understanding of metabolome of breast milk could be crucial in the future programming of metabolic processes in infants, which is crucial in preventing many diseases and maintaining health.

STRESZCZENIE

Mleko matki, ze względu na swój unikalny skład i możliwość dopasowania się do potrzeb niemowlęcia, jest określane jako „złoty standard”. Wyłączne karmienie piersią zalecane jest przez pierwsze 6 miesięcy życia niemowlęcia. Skład mleka matki i jego metabolitów nie jest stały i zmienia się w zależności od wpływu różnych czynników. Jego analiza pozwala na racjonalne zarządzanie żywieniem niemowląt. Metabolity pośrednie i końcowe mleka ludzkiego powstają w wyniku różnych procesów metabolicznych w gruczole sutkowym, a ich rola i wpływ na nie różnych czynników nie są do końca określone w kontekście prawidłowego rozwoju niemowląt. Badania metabolomiczne można wykorzystać do identyfikacji pośrednich i końcowych metabolitów w mleku matki. Celem pracy był przegląd aktualnej literatury dotyczącej zmienności metabolomu mleka ludzkiego w zależności od czynników takich jak wiek ciążowy, okres laktacji i dieta matki.
Przegląd aktualnych badań wskazuje na zróżnicowanie składu metabolomu mleka ludzkiego w zależności od różnych czynników. Lepsze poznanie metabolomu mleka matki może być kluczowe w przyszłym programowaniu procesów metabolicznych u niemowląt, co ma znaczenie w prewencji wielu chorób i utrzymaniu zdrowia.