ABSTRACT
Background. Appropriate nutrition is one of the most important factors affecting the proper development of man, nutritional status and maintaining good health. Adolescence is a period of development of skills of self-determination and self-realization, also in the case of nutrition. Children and school-age youth are the group most vulnerable to the effects of incorrect nutrition. The way of nutrition during this period determines psychophysical and emotional development, effectiveness in learning process and has influence on health in adulthood.
Objective. The aim of this study was to evaluate the habits and nutrition preferences in secondary school students from Rzeszów and Krosno age 16-19 years and to identify the differences between their eating behaviours.
Material and methods. The study involved 300 secondary school students from Rzeszów and Krosno. The research material was the Authors’ questionnaire containing questions examining the eating habits of surveyed students. The statistical analysis was performed using the program StatSoft, Inc. STATISTICA version 12.0. To evaluate the differences between the two examined qualities there was used the Chi2 test of independence. As the statistically significant level there was assumed the level of p ≤ 0.05.
Results. In the surveyed group of high school students, more than half (59.66%) ate 4-5 meals a day. Snacking between meals declared 95% of high school students. Between meals the youth most frequently consumed fruits and vegetables (72.99%) and sweets (59.66%). Daily consumption of first breakfast before leaving the home declared more than half (62.33%) of the surveyed youth. Consuming products containing complete protein several times a week was declared by 49%. Whole wheat bread was daily consumed by 10.33% of the respondents, and grain products are daily consumed by 52.66% of the youth. 43.33% every day drank milk and milk products, while fruits and vegetables several times a day were consumed by 59.66% of the surveyed students. Consumption of products of “fast-food” type several times a month was declared by 49.66%, while irregular consumption of meals was declared by 20.33% of high school students. Physical activity was declared by 93.99%, and 3-5 times a week by only 21.66% of the surveyed students.
Conclusions. The conducted research shows that eating habits of most of the surveyed secondary school students both from Rzeszów and Krosno are satisfactory. The comparison of dietary habits among secondary school students showed no significant differences. Both groups committed similar errors: sweets snacking between meals, irregular meals and insufficient physical activity. A positive phenomenon was snacking of fruit and vegetables between meals and selection of mineral water and juices as the most frequently consumed beverages.
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Prawidłowe żywienie jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na właściwy rozwój człowieka, stan odżywienia i utrzymanie dobrego stanu zdrowia. Wiek młodzieńczy jest okresem rozwoju umiejętności samostanowienia i samorealizacji, również w przypadku żywienia. Dzieci i młodzież stanowią grupę najbardziej narażoną na skutki nieprawidłowego żywienia. Sposób żywienia w tym okresie determinuje rozwój psychofizyczny i emocjonalny, efektywność w procesie uczenia oraz wpływa na stan zdrowia w życiu dorosłym.
Cel. Celem badań była ocena zwyczajów i preferencji żywieniowych młodzieży licealnej z Rzeszówa i Krosna w wieku 16-19 lat oraz identyfikacja różnic pomiędzy ich zachowaniami żywieniowymi.
Materiał i metody. W badaniu wzięło udział 300 licealistów z Rzeszówa i Krosna. Materiał do badań stanowił autorski kwestionariusz ankiety zawierający pytania badające zachowania żywieniowe badanych uczniów. Analizę statystyczną wykonano z wykorzystaniem programu StatSoft, Inc. STATISTICA version 12.0. Do oceny różnic pomiędzy badanymi cechami wykorzystano test niezależności Chi2. Za istotny statystycznie przyjęto poziom p≤0,05.
Wyniki. W badanej grupie uczniów ponad połowa (59.66%) spożywała 4-5 posiłków w ciągu dnia. Pojadanie między posiłkami deklarowało 95% licealistów. Między posiłkami młodzież najczęściej spożywała owoce i warzywa (72.99%) oraz słodycze (59.66%). Codzienne spożywanie pierwszego śniadania przed wyjściem z domu zadeklarowała ponad połowa (62.33%) badanej młodzieży. Spożywanie produktów zawierających pełnowartościowe białko, kilka razy w tygodniu deklarowało 49%. Pieczywo pełnoziarniste codziennie spożywało 10.33% badanych, zaś codziennie produkty zbożowe spożywa 52.66% młodzieży. 43.33% codziennie piło mleko i przetwory mleczne natomiast owoce i warzywa kilka razy dziennie jadło 59.66% badanych uczniów. Kilka razy w miesiącu spożywanie produktów typu „fast-food” deklarowało 49.66%, natomiast nieregularne spożywanie posiłków deklarowało 20.33% licealistów. Aktywność fizyczną deklarowało 93,99%, zaś 3-5 razy w tygodniu jedynie 21.66% badanych uczniów.
Wnioski. Z przeprowadzonych badań wynika, że zachowania żywieniowe większości badanych licealistów zarówno z Rzeszówa jak i Krosna są zadowalające. Porównanie nawyków żywieniowych wśród młodzieży licealnej nie wykazało istotnych różnic. Obydwie grupy popełniały podobne błędy: pojadanie słodyczy między posiłkami, nieregularne spożywanie posiłków oraz niewystarczająca aktywność fizyczna. Pozytywnym zjawiskiem było pojadanie między posiłkami owoców i warzyw oraz wybieranie wody mineralnej i soków jako najczęściej spożywany napojów.