ABSTRACT

Background. Potatoes are an important component of the human diet. In addition to components which determine
the nutrition and dietary values, potato tubers also contain anti-nutritional substances, inter alia radioactive elements.
Natural and artifical radionuclides are released to the environment as a result of antropogenic activity, in a controlled
or uncontrolled manner, and they are transferred to the human body through the food chain.
Objective. The aim of the study was to determine the activity of radioactive cesium 137Cs isotope and potassium
content, including the activity of 40K isotope, in new potatoes imported to Poland during the winter period from
Mediterranean countries.
Material and methods. The study material included new potatoes imported from Cyprus, Egypt and Israel,
purchased in the city of Siedlce from the beginning of February to the end of March 2015. The activity of 137Cs and
40K isotopes in potato tubers was determined. Analyses were performed by γ-spectrometric method. Laboratory tests
were performed on a total of 18 samples. Based on the activity of 40K isotope, the total potassium content of potato
tubers was calculated, with the assumption that 31.00 Bq 40K is equivalent to 1 g potassium.
Results. The activity of 137Cs in most tested potato samples was below 0.2 Bq kg-1 (limit of quantification), and in
other samles it was from 0.3 Bq kg-1 to 5.4 Bq kg-1. Potatoes of the same variety, originating from the same country,
differed in terms of the activity of 137Cs. The highest activity of 137C, determined in potatoes imported from Cyprus,
was seven times higher than the lowest value. The activity of 40K changed from 93.3 Bq kg-1 to 259.1 Bq kg-1. The
average activity of 40K in potatoes imported from Cyprus, Egypt and Israel was at a similar level. The ratio of the
activity of 137Cs determined in the tested potatoes to the activity of 40K changed from 0.00242 to 0.04163. The
calculated potassium content in imported new potatoes was on average 4.376 g K kg-1 of the fresh weight of tubers
and ranged from 3.010 g K kg-1 to 8.358 g K kg-1.
Conclusions. The activity of the 137Cs cesium isotope in imported new potatoes in most tested samples was at a very
low level (below the limit of quantification) and in other samples it did not exceed 5.5 Bq kg-1 and posed no threat to
human lives. Potatoes originating from the same country differed in terms of the activity of 137Cs. The average activity
of 40K in potatoes imported from Cyprus, Egypt and Israel was at a similar level and did not differ from the activity of
40K in domestically produced potatoes. The potassium content in imported new potatoes was determined by the variety.
Key words: 137Cs activity, 40K activity, potassium content, new potatoes

STRESZCZENIE

Wprowadzenie. Ziemniaki są ważnym składnikiem diety człowieka. Obok składników decydujących o wartości odżywczej
i dietetycznej, bulwy ziemniaka zawierają również substancje antyżywieniowe, m in. pierwiastki promieniotwórcze.
Naturalne i sztuczne radionuklidy uwalniane są do środowiska na skutek działalności człowieka, w sposób
kontrolowany lub niekontrolowany, i poprzez łańcuch pokarmowy przenoszone są do organizmu człowieka.
Cel. Celem było zbadanie i określenie aktywności radioaktywnego izotopu cezu 137Cs oraz zawartości potasu, w tym
aktywności izotopu 40K, w młodych ziemniakach importowanych do Polski w okresie zimowym z krajów Basenu
Morza Śródziemnego.
Materiał i metody. Materiał do badań stanowiły młode ziemniaki importowane z Cypru, Egiptu i Izraela, zakupione
w Siedlcach wokresie od poczatku lutego do końca marca 2015 roku. Oznaczono aktywność izotopów 137Cs i 40K.
Analizy wykonano metodą γspektrometryczną.
Badania laboratoryjne wykonano w 18 próbkach. Na podstawie aktywności izotopu 40K, wyliczono całkowitą zawartość potasu w bulwach ziemniaka, przyjmując, że 31,00 Bq 40K
odpowiada 1 g potasu.
Wyniki. Aktywność 137Cs w większości badanych próbek ziemniaków była poniżej 0,2 Bq kg-1 (poniżej granicy
oznaczalności), a w pozostałych próbkach wynosiła od 0,3 Bq kg-1 do 5,4 Bq kg-1. Ziemniaki tej samej odmiany,
pochodzące z tego samego kraju różniły się pod względem aktywności 137Cs. Najwyższa aktywność 137Cs oznaczona
w ziemniakach importowanych z Cypru była siedem razy większa od wartości najniższej. Aktywność 40K zmieniała
się od 93,3 Bq kg-1 do 259,1 Bq kg-1. Średnia aktywność 40K w ziemniakach importowanych z Cypru, Egiptu i Izraela
była na zbliżonym poziomie. Stosunek aktywności 137Cs oznaczonej w badanych próbkach ziemniaków do aktywności
40K zmieniał się od 0,00242 do 0,04163. Wyliczona zawartość potasu w ziemniakach młodych z importu wynosiła
średnio 4,376 g K kg-1 świeżej masy bulw i wahała się od 3,010 g K kg-1 do 8,358 g K kg-1.
Wnioski. Aktywność izotopu cezu 137Cs w ziemniakach młodych z importu w większości badanych próbek była na
bardzo niskim poziomie, poniżej granicy oznaczalności, a w pozostałych próbkach nie przekraczała 5,5 Bq kg-1 i nie
stanowiła zagrożenia dla zdrowia człowieka. Ziemniaki pochodzące z tego samego kraju różniły się pod względem
aktywności 137Cs. Średnia aktywność 40K w ziemniakach importowanych z Cypru, Egiptu i Izraela była na zbliżonym
poziomie i nie różniła się od aktywności 40K w ziemniakach z produkcji krajowej. Zawartość potasu w badanych
ziemniakach młodych z importu zależała od odmiany.