STRESZCZENIE
Do badan pobrano z rynku napoje i wody butelkowane wytwarzane przez 30 producentów w 32 zakladach, zlokalizowanych na terenie Polski. Oznaczenia zawartosci fluoru wykonano metoda potencjometryczna w 81 próbkach. Porównujac uzyskane wartosci stwierdzono, ze poziom tego pierwiastka byl podobny w wodzie i napojach pochodzacych z jednego zakladu produkcyjnego. Róznice w skladzie napojów, polegajace na dodatku koncentratów soków z róznych owoców, ekstraktu cola lub substancji dodatkowych, wplywaly w niewielkim stopniu na róznice poziomu fluoru jednakze nie zaobserwowano stalej tendencji w tym zakresie. Jedynie ekstrakt herbaty mial istotny wplyw na zwiekszenie poziomu fluoru w niektórych napojach ice tea az do 1,28 mg/l. W wiekszosci badanych napojów (28 zakladów) stwierdzono niski poziom fluoru od 0,01 do 0,3 mg/l, zawartosc fluoru od 0,3 do 0,6 mg/l oznaczono w napojach 4 producentów. Wsród badanych próbek wód butelkowanych wysokim poziomem fluoru 1,39 mg/l wyrózniala sie woda mineralna „Augustowianka”. Stwierdzono, ze napoje z ekstraktem herbaty (ice tea) oraz niektóre wody mineralne moga stanowic istotne zródlo fluoru w diecie. Dzienne spozycie tych napojów powinno byc kontrolowane szczególnie w przypadku dzieci.

ABSTRACT
Fluoride content of 81 commercial brands of soft drinks and bottled waters were determined using potentiometric method with ion selective electrode. In the beverages produced in the same factory fluoride level were similar. The connection between elevation of fluoride levels and ingredients of investigated products such as juice or cola extract was not found. However, in some samples of ice tea drinks containing the tea extract fluoride levels might have been raised up to 1,28 mg/l. Fluoride contents of beverages from 28 producers ranged from 0,01 to 0,30 mg/l and only from 4 producers up to 0,60 mg/l. The highest level of fluoride (1,39 mg/l) has been determined in one sample of mineral water. In conclusion, ice tea beverages and certain mineral water, made and sold in Poland, may constitute an important source of fluoride in diet. Their consumption, particularly in case of children, must be controlled.