ABSTRACT
Background. A healthy diet in early life not only contributes to physical and intellectual development, but it can also reduce the risk of disease in adulthood. There is growing evidence to indicate that childhood diets are highly correlated with health in adult years. Eating habits formed in childhood persist in later life.
Objective. The objective of this study was to evaluate the diets of preschool children aged 3 to 6 years and to identify statistical correlations between dietary factors and the risk of lifestyle diseases.
Material and methods. The described survey was conducted based on the paper and pencil interviewing method. The study was conducted on 380 children from Lublin and Świętokrzyskie regions. The risk of lifestyle diseases in the studied population was evaluated based on the answers to 17 selected questions. The questionnaires were processed statistically in SPSS and Statistica programs.
Results. Eating irregular meals increased the risk of lifestyle diseases, and the lower the number of meals per day, the greater the relevant risk (p=0.002). Children who did not eat regular breakfasts or afternoon teas and ate sweet and salty snacks were at significantly higher risk of lifestyle diseases. Consumption of milk and dairy product was an important predictor of lifestyle diseases. Children who did not drink milk every day were at significantly higher risk of developing lifestyle diseases than their peers who drank milk at least once a day (p<0.0001).
Conclusions. Eating habits formed in childhood can contribute to the risk of lifestyle diseases in adulthood. Particularly dangerous are nutritional habits leading to overweight and obesity. Both children and parents require nutritional education to develop healthy eating habits.

STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Właściwa dieta w pierwszych latach życia człowieka nie tylko wpływa na prawidłowy rozwój fizyczny i intelektualny, ale może być również jednym z ważniejszych czynników powodujących obniżenie ryzyka rozwoju chorób w wieku dojrzałym. Istnieje coraz więcej dowodów na ścisły związek pomiędzy odżywianiem w okresie dzieciństwa, a zdrowiem człowieka dojrzałego.
Cel. Celem badań była ocena żywienia dzieci w wieku przedszkolnym, w wieku od 3 do 6 lat oraz próba poszukiwania statystycznych zależności pomiędzy wskazanymi w literaturze elementami sposobu żywienia, a ryzykiem zachorowania na choroby cywilizacyjne.
Materiały i metody. Badania przeprowadzono za pomocą autorskiego kwestionariusza ankiety wśród 380 dzieci z województwa lubelskiego i świętokrzyskiego. Ryzyko wystąpienia chorób cywilizacyjnych wśród badanych dzieci oceniono na podstawie 17 wybranych pytań ankiety. Wypełnione kwestionariusze poddano analizie statystycznej za pomocą programów komputerowych SPSS i Statistica 10.
Wyniki. Nieprawidłowy rozkład posiłków w ciągu dnia był czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia chorób cywilizacyjnych, stwierdzono, że im mniejsza liczba posiłków w ciągu dnia tym oceniane ryzyko jest wyższe (p=0,002). Istotnie wyższym ryzykiem wystąpienia chorób cywilizacyjnych obarczone były dzieci, które nie jadły regularnie śniadań oraz podwieczorku oraz te, które pojadały słodkie lub słone przekąski (p<0,05). Bardzo ważnym czynnikiem ryzyka okazało się niskie spożycie mleka i jego przetworów, dzieci spożywające mleko rzadziej niż raz dziennie miały istotnie statystycznie wyższe ryzyko rozwoju chorób cywilizacyjnych niż rówieśnicy pijący mleko przynajmniej raz w ciągu dnia (p<0,0001).
Wnioski. Zachowania i nawyki żywieniowe w okresie dzieciństwa mogą być czynnikiem ryzyka zachorowania na choroby cywilizacyjne w przyszłości. Szczególnie niebezpieczne są zachowania żywieniowe prowadzące do rozwoju nadwagi i otyłości. Konieczna jest edukacja żywieniowa zarówno rodziców jak i dzieci mająca na celu wprowadzenie prozdrowotnych nawyków żywieniowych.