ABSTRACT
Background. Obesity and cardiovascular disease and metabolic disorders are an increasingly common problem worldwide, also in the developmental age population. Inhibiting this process requires identifying risk factors that can be modified.
Objective. The aim of the study was to identify the conditions of the occurrence of overweight and obesity in the Lodz youth at school age.
Materials and methods. The survey was conducted in 2008-2012 among school students attending primary and secondary schools in the four districts of Lodz (city in Poland). The study involved 622 students aged 12-18: 309 girls (49.7%) and 313 boys (50.3%). The BMI index was calculated based on anthropometric measurements (mass, body height) and was interpreted on the basis of centile charts of Lodz children (overweight ≥ 85-95 centile; obese ≥ 95 centile). Youth health behaviors were analyzed based on a questionnaire of an original interview modeled on the HBSC (Health Behavior in School-aged Children) study. The obtained results were subjected to statistical analysis (single- and multi-factorial logistic regression analysis).
Results. An excess of body weight was found in 23.5% of the examined youth. In multivariate logistic regression analysis, the factors significantly affecting the occurrence of overweight or obesity were: non-eating dinner (daily or sometimes, OR = 1.98); not eating fruit and vegetables every day (OR = 1.57), multi-hour passive relaxation time (use of TV, Internet, OR = 3.08) and low physical activity (OR = 1.76).
Conclusions. Intensive promotion of a healthy lifestyle - increasing the awareness and knowledge of schoolchildren, encouraging proper eating habits and active leisure activities - can significantly affect the reduction of obesity risk factors.
Health education is required at school for children, as well as for parents and teachers.

STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Otyłość oraz choroby układu krążenia i zaburzenia metaboliczne są na całym świecie coraz częstszym problem, również w populacji wieku rozwojowego. Zahamowanie tego procesu wymaga określenia czynników ryzyka, które można modyfikować.
Cel badań. Celem pracy była identyfikacja uwarunkowań występowania nadwagi i otyłości u młodzieży łódzkiej w wieku szkolnym.
Materiał i metody. Badanie przeprowadzono w latach 2008-2012 wśród młodzieży szkolnej uczęszczającej do szkół podstawowych i ponadpodstawowych na terenie 4 dzielnic Łodzi. W badaniach uczestniczyło 622 uczniów w wieku 12-18 lat: 309 dziewcząt (49,7%) i 313 chłopców (50,3%). Na podstawie pomiarów antropometrycznych (masy, wysokości ciała) obliczono wskaźnik BMI, który interpretowano w oparciu o siatki centylowe dzieci łódzkich (nadwaga ≥ 85-95 centyl; otyłość ≥ 95 centyla). Zachowania zdrowotne młodzieży, analizowano w oparciu o kwestionariusz autorskiego wywiadu wzorowanego na badaniu HBSC (Health Behaviour In School-aged Children). Uzyskane wyniki badań poddano analizie statystycznej (jedno- i wieloczynnikowa analiza regresji logistycznej).
Wyniki. Stwierdzono nadmiar masy ciała u 23,5% badanej młodzieży. W wieloczynnikowej analizie regresji logistycznej, czynnikami istotnie wpływającymi na występowanie nadwagi lub otyłości były: niespożywanie kolacji (codziennie lub czasami; OR=1,98); niespożywanie codziennie owoców i warzyw (OR=1,57), wielogodzinny czas wypoczynku biernego (korzystanie z telewizji, Internetu; OR=3,08) oraz mała aktywność fizyczna (OR=1,76).
Wnioski. Intensywne promowanie zdrowego stylu życia – zwiększanie świadomości i wiedzy młodzieży szkolnej, zachęcanie do prawidłowych nawyków żywieniowych oraz aktywnego spędzania wolnego czasu – może znacząco wpłynąć na redukcję czynników ryzyka otyłości. Konieczna jest edukacja zdrowotna prowadzona w szkole dla dzieci, a także dla rodziców i nauczycieli.