ABSTRACT

Background. Many studies demonstrate that the elderly consume a nutritionally inadequate diet that includes deficiencies in macro- and microelements; iron and zinc being significant examples of the former. 
Objectives. To assess the adequacy of dietary iron and zinc intakes in the elderly. 
Material and methods. The study was conducted on n=102 elderly persons, participating in the PolSenior Project, aged over 65, of which 44 were women and 58 men. Consumption data were collected by using 3 day dietary record from which a usual intakes of energy, macroelements (iron and zinc) were calculated. The Estimated Average Requirement (EAR) cut point and z-scores methods were used to determine probabilities of whether iron and zinc uptake was adequate per subject. 
Results. By using the EAR cut-point method it was stated that iron intake was inadequate for 5% of respondents, whereas 44% showed deficits in zinc (34% women and 52% men). The z-scores demonstrated that 3% of subjects had high probabilities of deficiencies in iron and 52% in zinc. Indeed, very high zinc deficiencies were observed in 20% of cases. 
Conclusions. The insufficient energy intake observed among respondents contributes to a high risk of zinc deficiency necessary to ensure health in the elderly. In most cases, the low risk of iron deficiency shows that there is no need to increase this nutrient uptake in the examined group of elderly. The study highlights the need for educating the elderly, especially focused on improving zinc intake without changing iron intake. It can be done through appropriate dietary choices so as to include products such as dairy products, wheat bran, pumpkin and sunflower seeds, beans, lentils and nuts.

STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Istotne znaczenie ma odpowiednie spożycie makro- i mikroelementów w tym, m.in. żelaza i cynku. 
Cel. Celem niniejszych badań była ocena spożycia żelaza i cynku przez osoby starsze. 
Materiał i metody. Badania przeprowadzono wśród 102 osób w wieku ponad 65 lat (44 kobiety, 58 mężczyzn), uczestników projektu PolSenior. Dane o spożyciu zostały zebrane metodą 3-dniowego bieżącego notowania, na podstawie których obliczono wartość energetyczną racji pokarmowych oraz zwyczajowe spożycie makroskładników, żelaza i cynku. Ocenę adekwatności spożycia żelaza i cynku przeprowadzono metodą punktu odcięcia (Estimated Average Requirement - EAR cut-point) oraz określając prawdopodobieństwo nieprawidłowego spożycia żelaza i cynku na poziomie indywidualnym z wykorzystaniem współczynnika z-score. 
Wynik. Ocena adekwatności spożycia badanych pierwiastków metodą EAR cut-point wykazała w przypadku żelaza, iż dla 5% badanych zwyczajowa dieta nie pozwoliła na realizację normy na żelazo na poziomie średniego zapotrzebowania w grupie (EAR), natomiast w przypadku cynku aż u 44% badanych (34% wśród kobiet i 52% wśród mężczyzn). Oceniając prawdopodobieństwo niedostatecznego spożycia wykazano, że duże prawdopodobieństwo niedoborów żelaza wystąpiło jedynie u 3% osób, natomiast w przypadku cynku u około 52% osób, przy czy bardzo wysokie ryzyko dotyczyło 20% badanej populacji. 
Wnioski. Zbyt niska wartość energetyczna diet badanych osób powyżej 65 roku życia stwarza ryzyko wystąpienia niedoborów cynku w diecie osób starszych. Ze względu na niewielkie ryzyko wystąpienia niedoboru żelaza w diecie osób starszych nie ma potrzeby poprawy spożycia tego składnika wśród badanych osób. W celu zwiększenia pobrania cynku przez te osoby bez zmiany pobrania żelaza zaleca się większe spożycie produktów, takich jak mleko i przetwory mleczne, otręby pszenne, nasiona dyni i słonecznika, fasola, soczewica czy orzechy.