ABSTRACT
Background. In the elderly, nutrition significantly influences biological aging and physiological and pathological changes in the body. A balanced diet and physical activity are the key to good physical and mental health.
Objective. The aim of this study was: (1) to perform nutritional screening tests in senior citizens residing in eastern Poland and (2) to evaluate the risk of malnutrition in elderly people who live with their families, seniors who live independently, and residents of nursing homes.
Material and method. The Mini Nutritional Assessment (MNA) screening tool comprising a questionnaire with 22 questions and an abbreviated and survey-adapted version of the questionnaire (KomPAN) were used to investigate eating habits and self-perception of health and nutrition. A total of 398 correctly filled out questionnaires were selected and the resulting data were subjected to statistical analyses in the Statistica 10 program.
Results. The BMI values of most respondents were indicative or malnutrition or risk of malnutrition, regardless of gender (mean BMI 23.88 kg/m2 ±5.08). Most overweight and obese respondents were female (p=0.0001). The observed decreased BMI values was significantly (p=0.0012, rs= 0.6714) correlated with lower food intake. Unintentional weight loss greater than 3 kg was most frequently noted in respondents living in nursing homes and living independently (p=0.0021). Eating difficulties also considerably influenced the respondents’ nutritional status. The respondents’ BMI values were significantly correlated (p<0.0001) with their MNA scores, the average MNA score was 21.0±4.4, (rs = 0.7293). Overweight and obese respondents were more likely to consume at least three meals daily (OR=1.87; 95% CI: 1.32-2.06; p<0.001).
Conclusions. The BMI values and MNA scores of the tested subjects indicate that the majority of the surveyed respondents were malnourished or at risk of malnutrition, regardless of gender. In the present study, the residential environment significantly influenced the patients’ nutritional status, in particular in respondents with impaired motor abilities and eating difficulties.

STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Sposób żywienia w wieku starszym wywiera istotny wpływ na biologiczne starzenie się oraz fizjologiczne i patologiczne zmiany organizmu. Prawidłowe odżywienie jest podstawą utrzymania zdrowia i kondycji fizycznej.
Cel. Celem pracy była 1) przesiewowa ocena stanu odżywienia osób starszych na terenie wschodniej Polski, 2) ocena czynników ryzyka występowania niedożywienia wśród osób mieszkających z rodzinami, samotnie lub w domach pomocy społecznej.
Materiał i metody. Badanie zostało przeprowadzone za pomocą ankiety opartej na kwestionariuszu Mini Nutritional Assessment (MNA) zawierającej metryczkę i 22 pytania oraz zmodyfikowanego kwestionariusza (KomPAN) do badania zwyczajów żywieniowych i sposobu żywienia. Uzyskano 398 prawidłowo wypełnionych kwestionariuszy, które poddano analizie w programie Statistica 10.
Wyniki. Zdecydowana większość badanych osób starszych bez względu na płeć cechowała się niedożywieniem lub miała ryzyko niedożywienia ocenione na podstawie wartości BMI (BMI średnie 23,88 kg/m2 ±5,08). Wśród osób z nadwagą i otyłością statystycznie częściej występowały kobiety (p=0,0001). Spadek masy ciała był statystycznie istotnie związany z ograniczeniem przyjmowania posiłków u badanych (p=0,0012). Najczęściej niezamierzony spadek masy ciała powyżej 3 kg odnotowano u osób mieszkających samotnie lub w DPS (p=0,0021). Trudności w spożywaniu posiłków miały duży wpływ na stan odżywienia badanych. Zależności pomiędzy wartością BMI, a ilością punktów uzyskanych przez respondentów w teście MNA były istotne statystycznie (p<0,0001), wraz ze spadkiem wartości BMI występował spadek ilości punktów uzyskanych w teście MNA. Średnia ilość punktów, którą uzyskali respondenci w teście MNA wyniosła 21,0±4,4. Osoby z nadmierną masą ciała istotnie częściej spożywały co najmniej 3 posiłki dziennie (OR=1,87; 95% CI:1,32-2,06; p<0,001).
Wnioski. Zdecydowana większość badanych osób starszych bez względu na płeć cechowała się niedożywieniem lub miała ryzyko niedożywienia ocenione na podstawie wartości BMI i wyniku testu MNA. W przeprowadzonym badaniu środowisko zamieszkania miało istotny wpływ na stan odżywienia pacjentów, szczególnie w przypadku wystąpienia ograniczeń ruchowych lub zaburzeń w przyjmowaniu pokarmów.