STRESZCZENIE
Sprzężony kwas linolowy (ang. conjugated linoleic acid - CLA) jest terminem zbiorczym obejmującym grupę pozycyjnych i geometrycznych izomerów kwasu linolowego, w których występują sprzężone wiązania podwójne. Spośród tych związków szczególne zainteresowanie budzi aktywność izomerów cis9,trans11 i trans10,cis12. Omawiane izomery występują naturalnie w tłuszczu mleka i mięsa przeżuwaczy, z dominującym udziałem izomeru cis9,trans11 (kwasu żwaczowego). Wyniki licznych prac wskazują na przeciwnowotworowe właściwości izomerów CLA, m.in. na ich zdolność do hamowania wzrostu różnych linii komórek nowotworowych in vitro. Jednocześnie wskazują na odmienne mechanizmy przeciwnowotworowego oddziaływania różnych izomerów CLA. Celem niniejszych badań była ocena indywidualnego wpływu naturalnie występujących izomerów CLA tj. cis9, trans11 i trans10,cis12 na proliferację ustabilizowanych linii komórek nowotworowych piersi. Badania przeprowadzono na dwóch hormonozależnych ludzkich liniach nowotworowych piersi: MCF-7 i T47D (ATCC Collection). Komórki inkubowano z izomerami CLA: cis9,trans11 lub trans10,cis12 w zakresie stężeń 5 - 200 μM i czasie 24 - 120 godzin. W zakresie stężeń 5 - 100 μM nie obserwowano cytotoksycznego wpływu izomerów CLA na komórki w teście LDH (ang. Lactic Dehydrogenase; Roche) i w tym zakresie stężeń badano proliferację komórek. Wpływ izomerów CLA na proliferację komórek określono poprzez ich barwienie fioletem krystalicznym oraz z wykorzystaniem testu ELISA BrdU (5’bromo-2’deoksyurydyna), opartym na wbudowywaniu się BrdU do DNA proliferujących komórek. Z uzyskanych wyników można wnioskować, że obydwa zastosowane izomery CLA działają hamująco na proliferacje komórek linii MCF-7 i T47D szczególnie po czasie dłuższym niż 48 godzin. Komórki linii T47D odpowiadające ~65 % obniżeniem proliferacji wydają się być bardziej wrażliwe na działanie izomerów CLA.

ABSTRACT
 Conjugated linoleic acid (CLA) is a collective term describing a mixture of positional and geometric isomers of linoleic acid with two conjugated double bonds. Among these compounds two isomers cis9,trans11 and trans10,cis12 have received considerable attention. They are present in milk and meat fat of ruminants and the cis9,trans11 (rumenic acid) is the most abundant with lesser amounts of the trans10, cis12 isomer. A considerable number of papers suggest anticarcinogenic properties of CLA, including their ability to suppress the growth of different cancer cell lines in vitro. It was also found that these isomers may act through different mechanisms to inhibit carcinogenesis. In view of the above, the objective of this paper was evaluation of isomer-specific effects of the natural CLA isomers i.e. cis9,trans11 and trans10,cis12 on proliferation of mammary cancer cell lines. Two mammary cancer cell lines were used: MCF-7 and T47D (ATCC Collection). The cells were incubated with both CLA isomers: cis9,trans11 or trans10,cis12 within the range of 5 - 200 μM for 24 - 120 h. There were no toxic effects of any of the isomers in the range of 5 - 100 μM, as indicated by the Cytotoxicity Detection Kit (Roche) and cells proliferation was determined in these experimental conditions. Proliferation of cells was determined using Cell Proliferation ELISA BrdU (5’ bromo-2’ deoxyuridine), based on incorporation of BrdU to DNA of growing cells. The results obtained indicate that both isomers suppress the proliferation of the studied mammary cancer cell lines i.e. MCF-7 and T47D, especially when treated with the CLA isomers for 48 h or longer. Of the studied lines the strongest growth-suppressing function ~65 % was observed for the line T47D.