ABSTRACT
Background. Polybrominated diphenyl ethers (PBDEs) as other persistent organic pollutants like polychlorinated biphenyls (PCBs) and organochlorine pesticides (OCPs) pose a significant hazard to human health, mainly due to interference with the endocrine system and carcinogenetic effects. Humans are exposed to these substances mainly through a food of animal origin. These pollutants are globally detected in human matrices which requires to dispose reliable and simple analytical method that would enable further studies to assess the exposure of specific human populations to these compounds.
Objective. The purpose of this study was to modify and validate of the analytical procedure for the simultaneous determination of selected PBDEs, PCBs and OCPs in human blood serum samples.
Material and Methods. The analytical measurement was performed by GC-μECD following preparation of serum samples (denaturation, multiple extraction, lipid removal). Identity of the compounds was confirmed by GC-MS.
Results. The method was characterised by the appropriate linearity, good repeatability (CV below 20%). The recoveries ranged from 52.9 to 125.0% depending on compound and level of fortification. The limit of quantification was set at 0.03 ng mL-1 of serum.
Conclusions. The modified analytical method proved to be suitable for the simultaneous determination of selected PBDEs, PCBs and OCPs in human blood serum by GC-μECD with good precision.

STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Obecność w środowisku polibromowanych difenyloetrów (PBDE), podobnie jak innych trwałych zanieczyszczeń organicznych, do których zaliczane są polichlorowane bifenyle (PCB) i pestycydy chloroorganiczne stanowi istotne zagrożenie dla zdrowia ludzi. Substancje te mają m.in. zdolność do zaburzania równowagi układu hormonalnego i wywoływania efektów nowotworowych. Głównym źródłem narażenia ludzi na te substancje jest żywność, głównie pochodzenia zwierzęcego. Związki te wykrywane są w wielu matrycach biologicznych, co stwarza potrzebę dysponowania wiarygodną i prostą metodą analityczną, która umożliwiłaby ocenę narażenia różnych populacji na te związki.
Cel badań. Celem pracy była modyfikacja i walidacja metody analitycznej przydatnej do jednoczesnego oznaczania stężeń wybranych kongenerów PBDE i PCB, a także pestycydów chloroorganicznych w surowicy krwi u ludzi.
Materiał i metody. Oznaczanie stężeń wybranych związków prowadzono za pomocą GC-μECD po uprzednim przygotowaniu próbki surowicy (denaturacja, kilkukrotna ekstrakcja, usunięcie tłuszczu). Potwierdzanie tożsamości związków wykonywano z zastosowaniem GC-MS.
Wyniki. Metoda charakteryzuje się odpowiednią liniowością, dobrą powtarzalnością (CV poniżej 20%). Uzyskane wartości odzysków mieściły się w zakresie od 52,9 do 125% w zależności od badanej substancji i poziomu fortyfikacji. Granica oznaczalności dla wszystkich badanych związków wynosi 0,03 ng mL-1 surowicy.
Wnioski. Zaprezentowana metoda analityczna została uznana za odpowiednią do jednoczesnego oznaczania wybranych kongenerów PBDE, PCB oraz pestycydów chloroorganicznych w surowicy krwi metodą GC-μECD.