ABSTRACT

Background. Physical activity is considered to be one of the most important determinants of human health. Many authors emphasize the benefits of physical activity for elderly people – its positive influence on the functioning of many organs and systems, development of greater mobility, slowdown of the involution processes, and counteracting the effects of civilization diseases. 
Objective. The aim of this study was to analyze the structure of physical activity in older adults from the Lower Silesian region. 
Material and method. The data was collected as part of the PolSenior national program. The subjects were selected randomly in three stages. The analysis was performed on the data from questionnaires filled out by 192 men and 164 women over the age of 65 years living in the Lower Silesian region. The answers were analyzed in categories such as: age (3 groups: 65-74 years, 75-84 years and over 85 years), gender, place of residence (communities up to 20 000 and over 20 000 inhabitants) and social-occupational status (blue-collar and white-collar workers). The survey results were shown in percentage form and concerned the different types of physical activity performed, the most frequent reasons for undertaking physical activity, sports and recreational physical activity during the respondents youth, between 30 and 60 years of age and at present, as well as the constraints and reasons that prevent an active lifestyle. 
Results. With age the percentage of people who spend their free time actively decreases. In each age group of elderly people men declared a greater need for physical activity than women. The subjects also differed with the urban factor and socialoccupational status. Moreover, the results showed that the larger community, the better the condition created for recreation of older adults and the people whose previous profession was not connected with physical work tried to be physically active in various forms more often than ex-manual laborers. It is probable that education significantly influences an active attitude towards one’s health and proper lifestyle. 
Conclusions. Physical activity of seniors as a one of the basic elements of lifestyle is clearly connected with the environment in which older people live.

STRESZCZENIE

Wprowadzenie. Aktywność ruchowa jest postrzegana jako jeden z bardzo istotnych czynników zdrowia człowieka. Wielu autorów podkreśla korzyści płynące z aktywności ruchowej osób starszych – pozytywny wpływ na pracę wielu narządów i układów, rozwinięcie większej mobilności, spowolnienie procesów inwolucyjnych i przeciwdziałanie chorobom cywilizacyjnym. 
Cel. Celem niniejszej pracy jest analiza struktury aktywności ruchowej osób starszych z Dolnego Śląska. 
Materiał i metoda. Badania zostały wykonane w ramach ogólnopolskiego programu PolSenior. Dobór badanych miał charakter losowy, trzystopniowy. W pracy wykorzystano dane ankietowe 192 mężczyzn i 164 kobiet po 65 roku życia, mieszkańców Dolnego Śląska. Wyniki analizowano w kategoriach wieku (3 grupy: 65-74, 75-84, powyżej 85 lat), płci, wielkości osiedla (do 20 tys. i powyżej 20 tys. mieszkańców) i statusu społeczno-zawodowego badanych (pracownicy fizyczni i niepracujący fizycznie). Wyniki przedstawione zostały w postaci wartości odsetkowych i dotyczyły form podejmowanej aktywności ruchowej, najczęstszych przyczyn podejmowania aktywności ruchowej, aktywności sportowo-rekreacyjnej w młodości, między 30 a 60 rokiem życia i obecnie, oraz powodów i ograniczeń uniemożliwiających aktywny styl życia.
Wyniki. Wraz z wiekiem zmniejsza się odsetek osób spędzających czas wolny w sposób aktywny. W każdej wydzielonej grupie wieku osób starszych mężczyźni niż kobiety częściej wykazywali potrzebę ruchu. Różnicują także badanych pozostałe czynniki: urbanizacyjny oraz status społeczno-zawodowy. Wyniki badań wskazują, że większe osiedle stwarza korzystniejsze warunki rekreacji dla seniorów oraz że osoby, których praca zawodowa nie wiązała się z wysiłkiem fizycznym, częściej niż pracownicy fizyczni uprawiali ćwiczenia fizyczne w różnej formie. Być może zadziałał tutaj czynnik wykształcenia związany wyraźniej z aktywnym podejściem do własnego zdrowia i właściwego stylu życia. 
Wnioski. Aktywność fizyczna seniorów będąca jednym z podstawowych elementów stylu życia jest wyraźnie związana ze środowiskiem bytowym badanych.