ABSTRACT
Background. Irritable bowel syndrome (IBS) is the most common gastrointestinal disorder that is driven by the gutbrain axis and affects 1-20% of the population. Most patients note that various foods elicit abdominal symptoms, and they eliminate these products from their diets. A diet that is low in fermentable oligosaccharides, disaccharides, monosaccharides and polyols (FODMAP) is currently one of the mainstays in IBS treatment.
Objective. The aim of this study was to assess the knowledge of IBS patients about the disease, treatment and the principles of the low-FODMAP diet that can alleviate gastrointestinal symptoms.
Material and methods. The participants were adults diagnosed with IBS, the inclusion criteria were: absence of comorbidities requiring an elimination diet, age over 18 years, and consent to participate in the study. The respondents filled out an anonymous questionnaire containing questions about the IBS diagnosis, disease history and treatment, as well as 45 questions assessing the participants’ knowledge about the low-FODMAP diet.
Results. In 28% of the cases, IBS was diagnosed by a general practitioner; in nearly 40% of the cases – by a gastroenterology specialist; in 10% of the cases – by a dietitian, whereas the remaining respondents had arrived at the diagnosis independently or with the help of support groups for IBS patients. After diagnosis, only every fourth respondent sought treatment in a gastroenterology clinic. In the studied population, 237 of the respondents had followed to the low-FODMAP diet, and the differentiating factors were sex (p=0.002), place of residence (city with a population higher than 100,000 vs. rural area; p=0.0001) and education (university vs. vocational school p=0.0043). Respondents who had been recently diagnosed with IBS (less than 12 months vs. more than 12 months before the study) were more likely to follow the FODMAP diet.
Conclusions. The surveyed population was characterized by high levels of knowledge about the low-FODMAP diet, but many respondents did not strictly comply with dietary guidelines, in particular the duration of each dietary phase. Age was significantly correlated with the respondents’ knowledge, and the participants’ familiarity with low-FODMAP guidelines decreased with age. Nutritional consultations did not significantly improve the respondents’ knowledge about the low-FODMAP diet.

STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Zespół jelita drażliwego (IBS- irritable bowel syndrome) określa się jako najczęstszą czynnościową chorobę przewodu pokarmowego występujący u około 1–20% populacji. Większość pacjentów zauważa, że różne pokarmy wywołują objawy brzuszne i eliminują te produkty ze swojej diety. Dieta uboga w fermentujące oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy i poliole (FODMAP) jest obecnie jednym ze sposobów leczenia IBS.
Cel. Celem przeprowadzonego badania była ocena wiedzy osób chorujących na zespół jelita drażliwego na temat samej choroby, jej leczenia i postępowania żywieniowego z zastosowaniem diety o niskiej zawartości FODMAP, które może przyczyniać się do łagodzenia objawów.
Materiały i metody. W badaniu wzięły udział osoby ze zdiagnozowanym zespołem jelita drażliwego, kryterium włączenia do badań był brak innych chorób wymagających stosowania diety eliminacyjnej, wiek powyżej 18 lat oraz wyrażona zgoda na udział w badaniach. Wykorzystano anonimowy kwestionariusz ankiety zawierający metryczkę dotyczącą diagnozowania choroby, jej przebiegu i leczenia, oraz część właściwą składającą się z 45 pytań dotyczących wiedzy na temat diety low-FODMAP.
Wyniki. Diagnozę u 28% pacjentów postawił lekarz rodzinny, w prawie 40% przypadków lekarz gastroeneterolog, u co 10 osoby dietetyk, a pozostałe osoby zdiagnozowały się samodzielnie lub na grupach wsparcia dla osób z IBS. Po rozpoznaniu choroby tylko co 4 chory deklarował, że jest pod opieką poradni gastroenterologicznej. Respondenci jako jedną z metod leczenia stosowali dietę o niskiej zawartości FODMAP, taki sposób leczenia żywieniowego wskazało 237 osób, czynnikami różnicującymi była płeć (p=0.002), miejsce zamieszkania (miasto powyżej 100 tysięcy mieszkańców vs wieś, p=0.0001) i wykształcenie (wyższe vs zawodowe, p=0.0043). Dietę low-FODMAP częściej stosowały osoby, u których niedawno rozpoznano IBS (poniżej 12 m-cy od diagnozy vs powyżej 12 m-cy).
Wnioski. Wiedza na temat diety low-FODMAP w badanej populacji była dobra, ale jej zastosowanie w praktyce w wielu przypadkach było błędne, szczególnie w zakresie długości trwania etapów diety. Wiek był istotnie statystycznie powiązany z poziomem wiedzy, im wyższy wiek ankietowanych tym niższa wiedza na temat diety w IBS. Opieka dietetyka podczas stosowania diety o niskiej zawartości FODMAP nie wpłynęła znacząco na poziom wiedzy respondentów.