ABSTRACT

Background. Youth nutrition and their nutritional status are conditioned by many factors, some of the main ones being: economic, social, climatic, cultural, and psychological factors as well as nutritional knowledge. With the growing problem of overweight and obesity among children and young people, the incidence of the metabolic syndrome is also increasing.
Objective. The aim of the study was to assess the impact of demographic, sociological and psychological factors on the incidence of obesity among 17–18-year-old adolescents from Wroclaw and vicinity as a major risk factor for the development of the metabolic syndrome.
Material and Methods. The study was conducted in three upper-secondary schools in Wroclaw, Poland. In the surveyed group (17-18 years old, n = 269) girls accounted for 59.5% and boys constituted 40.5%. Majority of young people were Wroclaw citizens (72.9%). Centile charts elaborated by the Children’s Memorial Health Institute were adopted for the evaluation of anthropometric parameters. Evaluation of the impact of non-dietary factors on the manner of nutrition was carried out using own questionnaire.
Results. Based on the tests, abdominal obesity was determined among 34.5% of adolescents aged 17 years and among 65.5% of these aged 18 years. Obesity was more common in girls carrying genetic burden of the disease. Youth with the largest waist circumference most often declared to use slimming diets - 6.7%, and the lowest hunger sensation in stress - 3.4%. In addition, 30.5% of the adolescents with the smallest waist circumference and 11.5% with the largest waist circumference declared to be non-smoking. Occasional alcohol consumption was declared by 30.1% of young people with the smallest waist circumference, and 13.4% with the largest waist circumference.
Conclusions. Youth with abdominal obesity significantly more likely than those with normal waist circumference applied slimming diets. Significant impact on the formation of abdominal obesity among girls had inherited disease burden. 

STRESZCZENIE

Wprowadzenie. Sposób żywienia młodzieży i ich stan odżywienia są uwarunkowane przez wiele czynników, a główne z nich to: czynniki ekonomiczne, klimatyczne, kulturowe, psychologiczne i społeczne oraz wiedza żywieniowa. Wraz z rosnącym problemem nadwagi i otyłości wśród dzieci i młodzieży narasta problem rozwoju zespołu metabolicznego.
Cel. Celem badań była ocena wpływu czynników demograficznych, socjologicznych i psychologicznych na częstość występowania otyłości brzusznej wśród 17-18 letniej młodzieży z Wrocławia i okolic jako głównego czynnika ryzyka rozwoju zespołu metabolicznego.
Materiał i metody. Badania zostały przeprowadzone w trzech wrocławskich szkołach ponadgimnazjalnych. W grupie badanych uczniów w wieku 17-18 lat (n= 269) dziewczęta stanowiły 59,5%, natomiast chłopcy 40,5% ogółu badanych. 72,9% badanych pochodziło z Wrocławia. Do oceny parametrów antropometrycznych przyjęto opracowane w Instytucie Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka siatki centylowe. Ocena wpływu czynników pozażywieniowych na sposób żywienia została przeprowadzona za pomocą autorskiego kwestionariusza opracowanego w Katedrze Żywienia Człowieka Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.
Wyniki. Stwierdzono występowanie otyłości brzusznej wśród 34,5% nastolatków w wieku 17 lat i wśród 65,5% młodzieży 18-letniej. Otyłość występowała częściej u dziewcząt obciążonych dziedzicznie tą chorobą. Dziewczęta istotnie częściej niż chłopcy zwracały uwagę na swój wygląd i były bardziej krytyczne w stosunku do swojej masy ciała. Zadowolenie ze swojego wyglądu istotnie częściej deklarowały osoby o najmniejszym obwodzie talii. Młodzież z największym obwodem talii najczęściej deklarowała stosowanie diet odchudzających - 6,7%, i najmniejsze odczuwanie głodu w stresie - 3,4%. Niepalenie papierosów deklarowało 30,5% młodzieży z najmniejszym obwodem talii i 11,5% z największym obwodem talii. Okazjonalne spożywanie alkoholu deklarowało 30,1% młodzieży z najmniejszym obwodem i 13,4% z największym obwodem talii.
Wnioski. Młodzież z otyłością brzuszną istotnie częściej niż osoby z prawidłowym obwodem talii stosowała diety odchudzające. Wśród czynników pozażywieniowych istotny wpływ na powstawanie otyłości brzusznej wśród dziewcząt miało dziedziczne obciążenie tą chorobą.