ABSTRACT
Background. Preschool children are particularly susceptible to dental caries development. Due to the fact that deciduous teeth are less mineralised, they are more likely to be affected by this condition. Therefore, preschool age is a significant period in shaping positive health-oriented attitudes regarding dental caries prevention.
Objective. The aim of this study was to analyse hygienic and nutritional habits in children aged 5 from Biala Podlaska in the context of dental caries prevention.
Material and Method. The study included 454 preschool children (251 boys and 203 girls) from Biala Podlaska. Their hygienic and nutritional habits were examined with a diagnostic survey using the authors’ own anonymous questionnaire.
Mean consumption of nutrients (calcium, phosphorus and vitamin D) was estimated on the basis of average daily consumption calculated as a mean from three 24-hour interviews (conducted by the authors in a kindergarten or at children’s houses). A nutritional value of a daily portion was calculated with the use of "Dieta 5.0" software (National Food and Nutrition Institute).
Results. Research results revealed that in the case of only one in three children, parents began toothbrushing within the first year of a child’s life. Approximately 90% of preschool children brushed their teeth at least twice a day. Half of the children under examination brushed their teeth for 1-2 minutes usually with a traditional toothbrush. Toothbrushing was supervised by 62.5% of the boys’ parents and 38.9% of the girls’ parents (p<0.05). Almost 66% of the parents took their children to a dentist for regular (once or twice a year) dental check-ups. Analyses of daily food rations revealed insufficient amounts of calcium (25%) and vitamin D (over 80%). Moreover, an excessive intake of phosphorus (twice as high as the norm) was noted.
Conclusions. Developing appropriate hygienic and nutritional habits in children is an indispensable element in the prevention of lifestyle diseases, including dental caries.

STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Dzieci w wieku przedszkolnym są szczególnie podatne na rozwój próchnicy. Ze względu na fakt, że zęby mleczne są mniej zmineralizowane, istnieje większe prawdopodobieństwo, że dotknie ich ten stan. Dlatego wiek przedszkolny jest znaczącym okresem w kształtowaniu pozytywnych postaw prozdrowotnych dotyczących zapobiegania próchnicy zębów.
Cel. Celem badań była analiza higienicznych i żywieniowych nawyków u dzieci w wieku 5 lat z Białej Podlaskiej w kontekście profilaktyki próchnicy.
Materiał i metody. Badaniem objęto 454 dzieci w wieku przedszkolnym (251 chłopców i 203 dziewczynki) z Białej Podlaskiej. Nawyki higieniczne i żywieniowe dzieci zostały ocenione w badaniu diagnostycznym z wykorzystaniem anonimowego kwestionariusza autorskiego. Średnie spożycie składników odżywczych (wapnia, fosforu i witaminy D) oszacowano na podstawie średniego dziennego spożycia obliczonego jako średnia z trzech 24-godzinnych wywiadów (przeprowadzonych przez autorów w przedszkolu lub w domach dziecka). Wartość odżywczą dziennej porcji obliczono przy użyciu oprogramowania „Dieta 5.0” (National Food and Nutrition Institute).
Wyniki. Wyniki badań ujawniły, że w przypadku tylko jednego na troje dzieci rodzice zaczęli myć zęby w ciągu pierwszego roku życia dziecka. Około 90% dzieci w wieku przedszkolnym myje zęby co najmniej dwa razy dziennie. Połowa badanych dzieci myła zęby przez 1-2 minuty, zwykle tradycyjną szczoteczką do zębów. Szczotkowanie zębów nadzorowało 62,5% rodziców chłopców i 38,9% rodziców dziewcząt (p <0,05). Prawie 66% rodziców zabierało swoje dzieci do dentysty na regularne (raz lub dwa razy w roku) wizyty kontrolne. Analizy codziennych racji żywnościowych wykazały niewystarczające ilości wapnia (25%) i witaminy D (ponad 80%). Ponadto odnotowano nadmierne spożycie fosforu (dwa razy wyższe niż norma).
Wnioski. Rozwijanie odpowiednich nawyków higienicznych i żywieniowych u dzieci jest niezbędnym elementem profilaktyki chorób cywilizacyjnych, w tym próchnicy.