STRESZCZENIE
Zioła i preparaty zielarskie są powszechnie stosowane w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym. Celem pracy była ocena surowców zielarskich w zakresie zanieczyszczenia aflatoksynami (AF), związkami o działaniu genotoksycznym, rakotwórczym i hepatotoksycznym, powodujących zaburzenia wzrostu oraz działających immunotoksycznie i alergennie. Do oznaczania poziomu aflatoksyn (AF) zastosowano technikę wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC) z uzyskiwaniem pochodnej po rozdziale na kolumnie w reakcji z nadbromianem bromowodorku pirydyny (PBPB). Ekstrakty oczyszczano na kolumnach powinowactwa immunologicznego (IAC). Zawartość aflatoksyn B1, B2, G1 i G2 zbadano w ponad 500 surowcach zielarskich, głównie krajowych z rejonu wschodniej Polski. Próbki były dostarczane przez producentów (zakłady zielarskie) w latach 2006-2010.W żadnej z ocenianych próbek nie stwierdzono poziomu aflatoksyn powyżej granic wykrywalności zastosowanych metod: dla AF B1 - 0,2 μg/kg; AF B2 - 0,03 μg/kg; AF G1 - 0,3 μg/kg; AF G2 - 0,03 μg/kg (PN-EN 14123) oraz dla AF B1 - 0,15 μg/kg (Ph. Eur.6, 2008:2.8.18). Badane surowce zielarskie w zakresie zanieczyszczenia aflatoksynami należy uznać za bezpieczne, wskazuje to na stosowanie przez producentów zasad dobrej praktyki produkcyjnej podczas suszenia i przechowywania surowców.

ABSTRACT
 Herbs and herbal products are commonly used in food and pharmaceutical industries. The aim of this study was to test herbal plants for contamination with aflatoxins (AF), genotoxic, cancerogenic and hepatotoxic compounds which can cause immunotoxic and allergic effects as well as growth disorders. Aflatoxins were determined by high performance liquid chromatography (HPLC) with post column derivatization involving bromination with pyridinium hydrobromide perbromide (PBPB). Extracts was cleaned-up by immunoaffinity columns (IAC). The contents of aflatoxins B1, B2, G1 and G2 in more than 500 herbal plants samples mainly from Eastern Poland were investigated. Samples were supplied by manufacturers (herbal facilities) in 2006 – 2010 years. In all the evaluated samples the levels of aflatoxins above the detection limits of methods applied were not observed: for AF B1 - 0.2 μg/kg; AF B2 - 0.03 μg/kg; AF G1 - 0.3 μg/kg; AF G2 - 0.03 μg/kg (PN-EN 14123) and for AF B1 - 0.15 μg/kg (Ph. Eur.6, 2008:2.8.18). All the herbal plants tested for contamination with aflatoxins should be considered safe, which indicates that manufacturers used good manufacturing practices during drying and storage of raw materials.